Nieuwbouw Maarssen

Geschiedenis van Maarssen

Direct ten westen van Maarssen, aan de overzijde van het kanaal, ligt Maarssenbroek, waar zich ook het station bevindt. Inwoners van Maarssen worden Maarssenaren genoemd.

Tot 1 januari 2011 vormde Maarssen samen met Maarssenbroek, Maarsseveen, Oud-Maarsseveen, Molenpolder, Oud-Zuilen en Tienhoven een zelfstandige gemeente. Na een fusie met de gemeenten Breukelen en Loenen ontstond de nieuwe gemeente Stichtse Vecht.

Vroege geschiedenis

Hoewel Maarssen in de buurt lag van Romeinse grensforten bij Utrecht en de rivier de Vecht hier al in die tijd stroomde, zijn er nauwelijks archeologische vondsten uit de prehistorie of Romeinse tijd gedaan. De eerste schriftelijke vermelding van Maarssen stamt uit de 9e eeuw, als de naam "Marsna" opduikt in een lijst van bezittingen van de Utrechtse kerk. Vermoedelijk is de naam ouder en verwijst deze naar het waterrijke, moerassige landschap in de omgeving.

In de vroege middeleeuwen vestigden bewoners zich op de hogere oevers en stroomruggen langs de Vecht. In deze periode ontstond ook het versterkte huis Ter Meer, dat na verwoesting in 1672 werd vervangen door een buitenplaats met dezelfde naam. Deze bleef tot 1903 bestaan.

Een van de oudste nog bestaande bouwwerken is de tufstenen toren van de Nederlands-hervormde kerk, die stamt uit de 12e eeuw. Vanaf de middeleeuwen begon ook de grootschalige ontginning van de veengebieden. Landbouw, veeteelt en woningbouw namen daarna de plaats in van het oorspronkelijke moerasland.

Bloeiperiode en buitenplaatsen

Na de middeleeuwen ontwikkelde Maarssen zich tot een aantrekkelijke plek voor rijke Amsterdammers, die er buitenplaatsen langs de Vecht bouwden. Goudestein en Doornburgh zijn nog altijd tastbare voorbeelden van deze periode. Omdat joden tot 1789 niet in Utrecht mochten wonen, vestigden velen zich in die tijd in Maarssen. De industrie kwam ook op gang, met onder andere steenfabriek De IJsvogel.

Dankzij de ligging aan de Vecht, tussen Utrecht en Amsterdam, was Maarssen belangrijk voor de scheepvaart. In de 19e eeuw kwamen daar nieuwe verbindingen bij, zoals de Straatweg (ca. 1812), de spoorlijn (rond 1843) en het Amsterdam-Rijnkanaal (omstreeks 1892).

Industrialisatie en groei

In 1866 kreeg Maarssen een gasfabriek, gevolgd door een elektriciteitscentrale (1898) en een waterleidingnet met watertoren (1910). Rond 1900 vestigden zich nieuwe industrieën, zoals een kininefabriek, metaalbedrijf Bammens en Twijnstra's Oliefabriek (UTD). Voor arbeiders uit Friesland die meeverhuisden, werd de Friezenbuurt gebouwd. De industrie werd in de 20e eeuw de belangrijkste bron van werkgelegenheid.

Na de Tweede Wereldoorlog groeide Maarssen sterk, met de bouw van nieuwe wijken als het Zeeheldenkwartier, Staatsliedenkwartier en Zandweg-Oostwaard. In het begin van de 21e eeuw kwam daar de wijk Op Buuren bij, in het zuidwesten van het dorp.

Bezienswaardigheden en infrastructuur

In het centrum van Maarssen vind je onder meer de Schippersgracht, de Langegracht en de karakteristieke Heilig Hartkerk. De ligging tussen de Vecht en het Amsterdam-Rijnkanaal geeft het dorp een waterrijk karakter. Het NS-station ligt in Maarssenbroek en biedt een snelle verbinding met Utrecht en Amsterdam.

Bestuurlijke ontwikkelingen

In de loop van de 19e en 20e eeuw veranderde de gemeentegrens van Maarssen meerdere keren. Zo werden Maarssenbroek, Maarsseveen, delen van Zuilen en Westbroek toegevoegd. In 2011 ging de gemeente Maarssen uiteindelijk op in de gemeente Stichtse Vecht.

Religie en erfgoed

Maarssen heeft meerdere kerken van historisch belang. De protestantse Kruiskerk aan de Kerkweg 19 heeft een toren uit de 12e eeuw. Ook de rooms-katholieke Heilig Hartkerk aan de Breedstraat 3, gebouwd in 1885, is een belangrijk religieus monument. Een deel van het oude dorpscentrum is aangemerkt als beschermd dorpsgezicht.

Openbaar vervoer

Qbuzz verzorgt het openbaar busvervoer in Maarssen onder de naam U-OV. Er rijden vier frequente buslijnen naar Utrecht Centraal. Daarnaast zijn er nog twee Connexxion-lijnen en een nachtbus die op zaterdagnacht rijdt.